Shutter Speed คือ 1 ใน 3 ของเสาหลักของ Exposure Triangle ที่ใช้ในการถ่ายภาพ ซึ่งจะมี ความเร็วชัตเตอร์ – รูรับแสง(Aperture) – ความไวแสง(ISO) ความเร็วชัตเตอร์จำเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดภาพที่เบลอหรือนิ่งได้ และมีผลกับความสว่างของภาพ ที่จะทำให้ภาพมืด หรือว่าสว่างได้ด้วย แน่นอนวันนี้จะสอนพื้นฐานที่จำเป็นและจะเล่าแบบง่าย ๆ เพื่อให้นำไปฝึกเองได้ครับ
Shutter Speed คืออะไร?
Shutter Speed หรือว่าความเร็วชัตเตอร์ ก็คือ ความเร็วของม่านชัตเตอร์ที่อยู่หน้าเซ็นเซอร์กล้อง เวลากดกล้องจะได้ยินเสียงชัตเตอร์ถูกมะ เมื่อเรากดถ่ายภาพ ม่านก็จะวิ่งลงมาเพื่อเปิดรับแสงและก็จะปิดการรับแสงตามค่าที่ตั้งไว้ ถ้าความเร็วชัตเตอร์สูง กระบวนการเปิดรับแสงไปจนถึงปิดมันจะเร็วมาก แต่ถ้าเราใช้ความเร็วชัตเตอร์ต่ำ กระบวนการนี้ก็จะเปิดช้าหน่อย
Shutter Speed ส่งผลยังไงกับภาพที่ถ่าย?
ความเร็วชัตเตอร์แน่นอนว่าส่งผลกับภาพที่ถ่ายมีอยู่สองอย่างคือ
1.Shutter Speed ทำให้ภาพเบลอ หรือ หยุดนิ่งได้ (ยิ่งช้ายิ่งเบลอ ยิ่งเร็วภาพยิ่งนิ่ง)
ความเร็วชัตเตอร์อย่างที่บอกไปคิดระยะเวลาที่กล้องของเราเปิดรับแสงบนเซ็นเซอร์กล้อง เมื่อเราใช้ความเร็วชัตเตอร์ที่ช้า หรือเปิดรับแสงนาน (Long Exposure) ผลที่ตามมาครั้งแรกเลยคือ ภาพของเราจะเบลอไปตามทิศทางการเคลื่อนไหว แบบนี้มันดีหรือแย่ล่ะการที่ภาพเบลอเนี่ย
ก็คือการที่ถ่ายแล้วภาพเบลอเนี่ย มักใช้ในโฆษณารถยนต์ หรือว่าการถ่ายภาพให้สัมผัสได้ถึงการเคลื่อนไหวที่รวดเร็วนั่นเอง ยิ่งถ่ายภาพแสงไฟให้เป็นเส้น อันนี้ยิ่งใช้เทคนิคนี้ใหญ่เลย มักเรียกว่า การถ่ายภาพด้วย Long Exposure
นอกจากนี้ความเร็วชัตเตอร์ต่ำ ๆ เราสามารถใช้ถ่ายวัตถุหรือภาพ Landscape ในเวลากลางคืน ที่แสงน้อยได้ดี โดยเฉพาะภาพ Landscape เราสามารถนำมาใช้ถ่ายน้ำตกให้เกิด Movement ที่เคลื่อนไหวอย่างนุ่มนวลได้
อีกมุมนึงเมื่อเราใช้ความเร็วชัตเตอร์ที่สูงขึ้นมันยังสามารถใช้ที่จะหยุดการเคลื่อนไหวให้หยุดนิ่งได้ด้วย ได้ตั้งแต่สิ่งมีชีวิตไปจนถึงจรวดที่บินอยู่บนฟ้าก็ได้ ถ้าเราใช้ความเร็วชัตเตอร์มากพอ อะไรก็หยุดนิ่งได้หมดเลย ซึ่งทั้งหมดนี้ไม่ว่าจะเป็นภาพนิ่งกริ๊บหรือภาพที่เบลอเห็นการเคลื่อนไหว สามารถควบคุมได้ด้วยความเร็วชัตเตอร์นั่นเอง
ความเร็วชัตเตอร์ช้าหรือเร็วถูกวัดเป็นเศษส่วนของวินาที เมื่ออยู่ต่ำกว่าวินาที เช่น 1/4,1/160 เป็นต้น
ไม่ว่ากล้อง Mirrorless หรือ DSLR จะมีความเร็วชัตเตอร์สูงสุดแบบมาตรฐานประมาณ 1/4000 แล้วก็ไปจนถึง 1/8000 ที่เป็นแบบชัตเตอร์กลไกนะ นอกจากนี้ความเร็วชัตเตอร์ที่เปิดได้นานสุดแบบมาตรฐานก็ 30 วินาที ถ้าอยากเปิดนานกว่านั้นก็ต้องใช้รีโมทแทน ทำให้เราใช้โหมด Blub หรือ Shutter B ได้
2.Shutter Speed ทำให้ภาพ สว่าง หรือ มืดได้ (ยิ่งช้ายิ่งสว่าง ยิ่งเร็วยิ่งมืด)
Shutter Speed ที่มีผลต่อการเปิดรับแสงเป็นสิ่งสำคัญอีกอย่างหนึ่งที่เราต้องเข้าใจเลยแหละ เพราะว่าเมื่อเราเปิดชัตเตอร์นานเท่าไหร่ กล้องก็จะรวมรวมแสงให้เกิดความสว่างในภาพได้มากขึ้น และเมื่อความเร็วชัตเตอร์สูงขึ้น เซ็นเซอร์ก็จะรับแสงได้น้อยลงตามไปด้วย
ความเร็วชัตเตอร์ ก็เป็นเครื่องมือสำคัญนการจับภาพให้ได้ความสว่างที่เหมาะสม ในวันที่แดดออกแรง ๆ แล้วทำให้ภาพสว่างมากเกินไป เราอาจจะเลือกใช้ความเร็วชัตเตอร์เพื่อให้แสงออกมาพอดีก็ได้ หรือว่าถ้าหากแสงมันน้อยไป เราอาจจะเลือกใช้ชัตเตอร์ที่นานขึ้น เพื่อให้ได้แสงที่สว่างขึ้นก็ได้เหมือนกัน
อย่างไรก็ตามความเร็วชัตเตอร์ไม่ใช่ตัวแปรเดียวที่มีผลต่อความสว่างของภาพ ยังมีรูรับแสง และ ISO ที่จะเป็นอีกสองส่วนสำคัญที่มีผลกับความสว่าง ดังนั้นเรื่อง Exposure Triangle เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องหาเวลาศึกษาต่อด้วยนะ
แล้วควรใช้ Shutter Speed เท่าไหร่ เร็ว หรือ ช้าดีกว่ากัน?
ความเร็วชัตเตอร์จะถูกกำหนดเท่าไหร่ หรือต้องใช้เท่าไหร่ มันอยู่ที่ว่าเราจะถ่ายภาพอะไร แล้วเราต้องการปริมาณแสงแบบไหน? เช่น เราถ่ายภาพนก เราก็ใช้ความเร็วชัตเตอร์เร็วแน่ ๆ เพราะต้องการภาพที่หยุดนิ่งถูกไหม อาจจะสัก 1/1000 ก็ได้ หรือ 1/2000 แล้วแต่ ซึ่งมันก็ต้องดูด้วยว่าตั้ง 1/1000 แล้วแสงพอหรือเปล่า ถ้าไม่พอก็เพิ่มเพื่อให้แสงมันลดลงมาพอดี
แต่ถ้าต้องการความเร็วชัตเตอร์ช้า ๆ มันก็อยู่ที่ลักษณะของการเบลอในภาพอีกอาจจะใช้ 1 วินาทีก็ได้ หรือนานกว่านั้นก็ได้ มันไม่มีสูตรสำเร็จ สิ่งสำคัญคือเราสามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมได้นั่นแหละ
รวมสูตรตั้งค่าความเร็วชัตเตอร์ วิธีลัดสำหรับถ่ายภาพ
แต่ถ้าผมแนะนำแบบก่อนหน้านี้ก็ดูจะใจร้ายเกินไป แต่ก่อนที่จะไปอ่านวิธีลัดขอให้เข้าใจก่อนว่า พื้นฐานมันสำคัญมากนะ ผมบอกไม่ได้ว่ามันควรตั้งค่าเท่าไหร่ถึงจะดีที่สุด ต่อให้เอาช่างภาพโปรมาก็บอกไม่ได้หรอก เพราะมันอยู่ที่เราว่าจะถ่ายภาพอะไร ปริมาณแสงเป็นแบบไหน แล้วจะนำมาซึ่งวิธีการปรับแต่ง เข้าใจตรงกันนะ ส่วนตรงนี้เป็นไกด์ไลน์ที่จะทำให้เราถ่ายได้ง่ายขึ้น
1.การถ่ายภาพดาวหมุน (Shutter Speed 10 นาที++)
การถ่ายดาวหมุนใช้ความเร็วชัตเตอร์ช้ามาก ประมาณ 10 นาที ก็นัยจากการรวมภาพนะ ถ่าย 30 วินาทีเอามารวมภาพกัน เวลาที่ถ่ายอาจจะมากกว่าน้อยกว่าแล้วแต่คนครับ และควรมีทักษะด้านการนำภาพดาวเส้น ๆ ไปซ้อนกันด้วย Photoshop ด้วยนะครับ
2.การถ่ายภาพคืนที่ดาวเต็มฟ้า (ความเร็วชัตเตอร์ 21-30 วินาที)
ถ่ายภาพดาวปกติทั่วไป จะถ่ายที่ 21-30 วินาที ด้วยเลนส์มุมกว้างหน่อย ระมัดระวังการที่ดาวบนท้องฟ้าจะเริ่มเบลอเป็นเส้นนะครับ ถ้าเริ่มเบลอเป็นเส้นก็ให้ลดความเร็วชัตเตอร์ลงมาให้เหมาะสมจ้า
3.การถ่ายภาพน้ำตกเป็นเส้นนุ่ม ๆ (ความเร็วชัตเตอร์ 1-12 วินาที)
ภาพถ่ายน้ำตกให้ใช้ความเร็ว 1 วินาที – 12 วินาที อันนี้แล้วแต่เอฟเฟคน้ำที่เราชอบครับ แนะนำว่าควรมี ND Filter ไว้ตัดแสงนะ เพราะตอนกลางวันลากความเร็วชัตเตอร์แบบนี้แสง Over แน่นอนจ้า
4.ภาพวิวทิวทัศน์ธรรมชาติ (ความเร็วชัตเตอร์ 1/125 – 1/2 วินาที)
ภาพวิวทั่วไปใช้ 1/125 ก็ได้ หรือถ้าอยากช้ากว่านั้นก็สัก 1/2 วินาที แต่ว่าก็แล้วแต่คนชอบอีก บางคนถ่ายลากฟ้านาน ๆ หลายวินาทีก็มีครับ อันนี้แนะนำเป็นภาพนิ่งปกติที่ไม่ได้เล่นเทคนิคอะไรมากอะนะ 🙂 ควรมีขาตั้งด้วยนะคร้าบถ้าจะถ่ายชัตเตอร์ที่ต่ำกว่า 1/30 อะ
5.ภาพกิจกรรมเด็ก (ความเร็วชัตเตอร์ 1/250)
ภาพกิจกรรมเด็กประมาณ 1/250 ครับ จะจับภาพเด็ก ๆ ได้ ถ้าเด็กวิ่งเร็วกว่านั้นแล้วเบลอก็ลองปรับให้เยอะกว่านี้ดูครับ นั่นก็อยู่ที่สภาพแสงด้วยอ่ะนะ
6.การถ่ายแพนนิ่ง, Panning Cars (ความเร็วชัตเตอร์ 1/125 – 1/30 วินาที)
ถ่าย Panning รถประมาณ 1/125 – 1/30 ถ้าถ่ายลักษณะนี้ควรฝึกการแพนให้คุ้นมือนะ ไม่งั้นเบลอทั้งภาพแน่ ๆ ฮ่า ๆ
7.Airshow (ความเร็วชัตเตอร์ 1/250-1/800)
ภาพที่แสดงผาดโผนบนท้องฟ้า พวกจรวดแบบนั้นก็สัก 1/250 สำหรับคนที่ต้องการเอฟเฟคอย่างแพนนิ่ง หรือให้มันเห็นมูฟเมนต์เบลอ ๆ หน่อย (อาจจะใช้ความเร็วช้ากว่านี้ก็ได้ถ้าไหว) แต่ถ้าต้องการภาพนิ่งกริ๊บ ๆ ก็ 1/800 ขึ้นไปจ้า
8.ภาพสัตว์ป่า (ความเร็วชัตเตอร์ 1/250 – 1/800)
ภาพสัตว์ป่าตอนอยู่นิ่ง ๆ ไม่ต่างจากการตั้งค่าสำหรับภาพเด็ก ๆ เลย 1/250 ครับ แต่ถ้าหากว่ามันวิ่งเร็วขึ้นก็นั่นแหละ 1/800 ก็ไหวน๊า
9.ภาพนกกำลังบิน (ความเร็วชัตเตอร์ 1/2000 – 1/4000)
ภาพนิกบิน อันนี้ประมาณ 1/2000 เลยสำหรับการจับจังหวะ ถ้าหากแสงจ้ามากขึ้นมาก ๆ ก็เพิ่มเป็น 1/4000 ครับ
10.ภาพกีฬาทั่วไป (ความเร็วชัตเตอร์ 1/1000 – 1/2000)
ภาพกีฬาทั่วไปกลางแจ้งประมาณ 1/1000 ครับ ถ้าแสงเยอะกว่านั้นก็เพิ่มขึ้นได้แต่ถ้าหากกีฬาเป็นในร่มการใช้ Speed ขนาดนี้ต้องดัน ISO สูงขึ้นนะครับ ระมัดระวังนิดนึงจ้า
หวังว่าวันนี้จะได้ความเข้าใจและสูตรเกี่ยวกับ Shutter Speed ในการถ่ายภาพไปนะครับ ที่สำคัญเลยอย่าลืมศึกษาเรื่อง Triangle Exposure เพิ่มเข้าไปด้วยนะเพราะเป็นเรื่องสำคัญมาก สามารถดูจากลิงก์ด้านล่างนี้ได้เลยครับ
