7 ข้อที่ต้องรู้ในการเลือกขาตั้งกล้องสำหรับการถ่ายภาพ ขาตั้งกล้องถือเป็นอุปกรณ์สำหรับการถ่ายภาพที่สำคัญอย่างนึงเลยทีเดียว เป็นอย่างแรก ๆ ที่แนะนำให้มีคิดตัวเพิ่มเติมจากกล้องและเลนส์สุดรัก นั้นก็เพราะขาตั้งกล้องสามารถช่วยเราได้ในหลายๆสถานการณ์ และยังช่วยให้เราสร้างสรรค์ภาพได้กว้างยิ่งขึ้นอีกด้วย ถ้าคุณเป็นหนึ่งคนที่เริ่มจะสนใจเจ้าอุปกรณ์ตัวนี้แล้วล่ะก็ วันนี้เราจะมาบอก 7 ข้อที่ควรรู้ในการเลือกขาตั้งกล้องครับ
1. ต้องมีความสูงที่เหมาะสม
ความสูงของขาตั้งกล้องควรจะมีความสูงที่เหมาะสมกับตัวผู้ใช้ ถ้าประมาณกันแบบคร่าวๆแล้วขาตั้งกล้องควรมีความสูงเมื่อกางสูงสุดเตี้ยกว่าความสูงของผู้ใช้ 15-20เซนติเมตร เมื่อกางขาตั้งสูงสุดแล้ว ตัวกล้องจะอยู่ประมาณระดับสายตาของผู้ใช้พอดี ทำให้ไม่ต้องก้มๆเงยๆเพื่อเซ็ตค่ากล้องหรือจัดองค์ประกอบภาพ เป็นการเลือกความสูงสำหรับการใช้งานทั่วไป ท่องเที่ยวหรือถ่ายภาพในชีวิตประจำวัน
ความสูงของขาตั้งกล้องอาจจะเลือกได้อีกแบบคือตามลักษณะการใช้งานครับ หากเรารู้สภาพของสถานที่ที่เราจะไปเก็บภาพว่ามีแนวรั้วแนวหินที่เราไม่ต้องการและอยากถ่ายข้ามมันไปอาจจะต้องใช้ขาตั้งที่มีความสูงกว่าปกติ
หรือการท่องเที่ยวที่เน้นลุยเน้นเดินมากๆ อาจจะเลือกขาตั้งกล้องเล็กเพื่อให้ง่ายและเบาต่อการพกพาก็ได้ครับ
2. รับน้ำหนักกล้องและเลนส์ของเราได้
เป็นเรื่องของความปลอดภัยสำหรับกล้องสุดรักของเราเมื่ออยู่บนขาตั้งกล้องนั้นเองครับ โดยทั่วไปแล้วตามกล่องสินค้าหรือเว็บไซต์ของผู้ผลิตจะมีรายละเอียดบอกไว้อย่างชัดเจนว่าขาตั้งแต่ละตัวรับน้ำหนักได้เท่าไหร่ แต่สำหรับตัวเลขที่แนะนำ ขาตั้งกล้องควรรับน้ำหนักได้เป็น2เท่า ของน้ำหนักกล้องและเลนส์รวมกันครับ ถ้ากล้องและเลนส์ของเรารวมกันหนัก 1.5kg ขาตั้งกล้องควรรับน้ำหนักได้ตั้งแต่ 3kg ขึ้นไป และสำหรับคนที่มีเลนส์ที่ยาวหรือหนักจะต้องคำนึงถึงการเททำหนักของตัวเลนส์ด้วย ถ้าเป็นไปได้แนะนำให้นำกล้องและติดเลนส์ที่ใหญ่ที่สุดของเรา ไปลองที่ร้านขายอุปกรณ์ได้จะดีที่สุดครับ
3. น้ำหนักของขาตั้งกล้อง
อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่มองข้ามไม่ได้ในการเลือกขาตั้งกล้องคือน้ำหนักของตัวขาเองครับ ถ้าเราดูเทียบกันแล้วแต่ละตัวอาจจะต่างกันไม่มาก แค่0.2kg 0.3kg แต่ด้วยความต่างเท่านี้จะส่งผลอย่างมากเมื่อเราต้องพกขาตั้งกล้องเป็นเวลานานหรือเดินทางท่องเที่ยว และความเบาของขานั้นแลกมากับราคาที่สูงมากขึ้นครับ
4. วัสดุที่ใช้
ในตลาดตอนนี้จะมีขาตั้งกล้องหลัก ๆ 2 ประเภท ตัวแรกคือ aluminum เป็นวัสดุพื้นฐานของขาตั้งกล้อง ที่ผู้ผลิตส่วนมากนิยมใช้ มีความแข็งแรงทนทาน ราคาไม่แพง ข้อเสียอยู่ที่น้ำหนักค่อนข้างหนัก และเก็บอุณหภูมิหากใช้ในสถานที่ร้อนจัดหรือหนาวจัดตัวขา aluminum จะมีความร้อนหรือเย็นตามสภาพอากาศ ทำให้เราไม่สามารถจับขาได้ตรงๆ เพราะจะทำให้มือเราโดนกัดได้ จึงสังเกตว่าขาตั้งกล้องจะมีด้ามจับโฟมมาให้เสมอ เพื่อกรณีนี้เอง
ขาตั้ง cabon fiber เป็นวัสดุที่เน้นความเบาทำให้พกพาสะดวกและท่องเที่ยวสนุกยิ่งขึ้น ตัวขาไม่เก็บอุณหภูมิ ทำให้การใช้งานและเก็บขาตั้งกล้องในสภาพร้อนหรือหนาวมากๆทำได้อย่างสะดวกมากขึ้น และด้วยข้อดีที่กล่าวมาแลกกับราคาที่แพงขึ้นเกือบ2เท่าเลยทีเดียว
5. ประเภทของขาตั้งกล้อง
ระบบของการใช้งานของขาตั้งกล้องแบ่งเป็น 2 แบบหลัก ๆ คือแบบ Clip lock ที่ระบบการล๊อคเป็นรูปแบบขาหนีบ ใช้งานได้อย่างมันใจว่าขาตั้งถูกล๊อคเรียบร้อยแล้ว มีข้อเสียเล็กน้อยสำหรับการเดินทางเข้าป่าหรือสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาติ ตัวล๊อคอาจจะไปเกี่ยวเข้ากับใบไม้กิ่งไม้ได้
อีกแบบคือ Twist lock แบบการล๊อคแบบหมุน เพิ่มความรวดเร็วและความคล่องตัวในการใช้งาน แต่เนื่องจากการหมุนเข้า-ออกเพื่อล๊อคและคลาย ทำให้อาจจะไม่มีอะไรบอกแน่ชัดว่าขาตั้งอยู่ในสภาพล๊อคแล้ว แต่ปัญหาจะหมดไปเมื่อเราใช้งานระบบจนชินครับ ดังนั้นการเลือกในข้อดีสามารถเลือกได้ตามที่ชอบเลยครับ เพราะต่างก็มีข้อดีข้อเสียกันคนละแบบ
6. ประเภทของหัวขาตั้งกล้อง
จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือหัวขาตั้งและเพลท หัวจะมี 2 ประเภท คือหัวบอล ที่ทำให้หมุนมุมได้360องศา สามารถปรับมุมได้อย่างอิสระ เลือกมุมกล้องได้อย่างละเอียด และแบบหัวแพนที่มักใช้ในงานวิดีโอ ทำให้การเคลื่อนมุมกล้องตรงตามระนาบอย่างนุ่มนวล วิดีโอดูไม่กระตุก เอียง หรือขัดตา
ขาตั้งหัวบอล – ภาพตัวอย่าง
เพลท คือชิ้นส่วนที่เชื่อมต่อตัวกล้องและขาตั้ง แบ่งออกเป็น 2ประเภทใหญ่ๆที่นิยมใช้ คือ Quick Release ที่เน้นความรวดเร็วในการติดตั้ง สามารถเสียบเขากับขาตั้งแล้วล๊อคทันที ข้อเสียคือจะถูกออกแบบให้ใช้ได้เป็นรุ่นๆเท่านั้นไม่สามารถใช้แทนกันได้ อีกแบบเป็นเพลท Arca Swiss
ที่ออกแบบมาเป็นมาตรฐานกลาง สามารถใช้ร่วมกันได้ระหว่างเพลทและขาตั้งอื่นที่เป็น Arca Swiss เหมือนกัน
รวมไปถึงใช้งานร่วมกับอุปกรณ์อื่นๆของกล้องเช่นสายคล้องกล้อง ,Rig และ L-plate แต่การล๊อคและการติดตั้งจะต้องใช้กลไลหมุนเข้าเพื่อล๊อค ทำให้ใช้เวลามากกว่า Quick Release
7. ฟังก์ชั่นการใช้งานการอื่นๆ (ขาทราย, top-down, monopod)
เรียกว่าเป็นฟังก์ชันเสริมที่ผู้ผลิตใส่มาให้เพื่อตอบโจทย์การใช้งานขาตั้งกล้องในรูปแบบต่างๆ
ขาทราย เป็นปลายขาตั้งที่เป็นปลายแหลม สำหรับใช้ขาตั้งบนพื้นที่เป็นดินหรือทรายที่มีความอ่อนนุ่ม ขาทรายจะช่วยยึดกับพื้นเพื่อเพิ่มความมั่นคง
เปลี่ยนเป็น monopod ได้ ในขาตั้งบางรุ่นสามารถถอดขาข้างหนึ่งมาต่อกับหัวบอลเพื่อเปลี่ยนเป็นmonopodได้ ใช้ในงานถ่ายวิดีโอหรือภาพกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวตลอดเวลาเพิ่มความคล่องตัวให้กับผู้ถ่าย
กลับหัวขาตั้ง หรือถ่ายแบบ top-down
ส่วนใหญ่จะเป็นลูกเล่นจากขาตั้งท่อนกลาง ไม่ว่าจะกลับหัวหรือตั้งฉากกับพื้น ทำให้เราสามารถถ่ายภาพแบบบนลงล่างหรือ top-down ได้ เหมาะกับงานถ่ายอาหารหรือสินค้าที่ต้องการภาพจากมุมบนลงล่างตรงๆ
